क्या आप जानते है की विलोम शब्द किसे कहते है। यदि नहीं तो आज हम आपके लिए विलोम शब्द से संबंधित जानकारी को लेकर आये है। आप हमारे इस लेख में दी गई जानकारी के अनुसार देख सकते है की विलोम शब्द का क्या अर्थ होता है एवं इसका प्रयोग कब किया जाता है। विलोम शब्द वह शब्द है जिसका अर्थ किसी शब्द का उल्टा अर्थ या विपरीत के रूप में जाना जाता है।
विलोम शब्द (Opposite Words Ulta Shabd) को अंग्रेजी भाषा में Antonyms कहा जाता है। साथ ही विलोम शब्द को कई नामों से उच्चारित किया जाता है जैसे :- विपरीतार्थक शब्द (Viparitarthak Shabd) या विरुद्धार्थी शब्द (Virudharthi Shabd) एवं विपरीत शब्द (Viprit Shabd)। Antonyms Words वह है जो उदाहरण के तौर पर उपसर्ग से बनने वाले है। यहाँ हमने आपको कुछ शब्दों के विलोम शब्दों को दर्शाया है जो की इस प्रकार से निम्नवत है।

Hindi Mein Vilom Shabd- चल-अचल, आस्था-अनास्था, ज्ञान-अज्ञान, शगुन-अपशगुन, मान-अपमान, लिंग परिवर्तन से बनने वाले Antonyms Words जैसे- लड़का-लड़का, राजा-रानी, गाय-बैल, भाई-बहन, जो शब्द उपसर्ग की तरह प्रयोग होते हैं। उनसे बनने वाले Opposite Words – राजतंत्र-गणतंत्र, लघुकाय-विशालकाय, एकतंत्र-बहुतंत्र और विपरीत जाति के शब्दों से बनने वाले विलोम शब्द – गुलाम-आजाद, न्यूनतम-अधिकतम,मीठा-कड़वा, आदि।
राजभाषा और राष्ट्रभाषा में क्या अंतर है?
Opposite Words in Hindi (विलोम शब्द हिंदी में)
अनुक्रमांक | शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
1. | नूतन | पुरातन | बहुज्ञ | अल्पज्ञ |
2. | रक्षक | भक्षक | नित्य | अनित्य |
3. | लिखित | मौखिक | अग्रिम | अन्तिम |
4. | विधि | निषेध | निर्जल | अजल |
5. | ईश्वर | अनीश्वर | ग्रहण | अर्पण |
6. | सगुण | निर्गुण | उपेक्षा | अपेक्षा |
7. | शीत | उष्ण | सनाथ | अनाथ |
8. | क्रय | विक्रय | उन्नत | अवनत |
9. | देशी | विदेशी | आदर | अनादर |
10. | वरदान | अभिशाप | अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
11. | शोक | हर्ष | अभिज्ञ | अनभिज्ञ |
12. | साक्षर | निरक्षर | सदोष | अदोष |
13. | इच्छा | अनिच्छा | दीर्घायु | अल्पायु |
14. | अक्रुर | क्रुर | पुरातन | अधुनातन |
Opposite Words in Hindi
नीचे निम्नलिखित टेबल में आपको शब्दों के विलोम अर्थ देखने को मिलेंगे। जानिए कई विलोम शब्द :-

Subscribe to our Newsletter
Sarkari Yojana, Sarkari update at one place
अनुक्रमांक | शब्द | विलोम शब्द | शब्द | विलोम शब्द |
1. | बाह्य | अंतर | एक | अनेक |
2. | इति | अथ | उपसर्ग | प्रत्यय |
3. | दीर्घकालीन | अल्पकालीन | उग्र | सौम्य |
4. | मर्त्य | अमर | उत्तम | मध्यम |
5. | अनभ्यस्त | अभ्यस्त | उर्वर | अनुर्वर बंजर |
6. | उदय | अस्त | ऐतिहासिक | अनैऐतिहासिक |
7. | कनिष्ठ | वरिष्ठ | कठिन | सरल |
8. | उदात्त | अनुदात्त | क्रम | व्यतिक्रम |
9. | उन्नति | अवनति | क्रूर | अक्रूर |
10. | उत्कृष्ट | निकृष्ट | कठोर | कोमल |
11. | उत्तरायण | दक्षिणायन | ओजस्वी | निस्तेज |
12. | अस्ताचल | उदयाचल | गुरु | लघु |
13. | उधम | निरुद्ध | गुण | अवगुण |
14. | ऊपर | नीचे | खेद | प्रसन्नता |
15. | उत्तर | दक्षिण | गुप्त | प्रकट |
16. | उत्थान | पतन | भूगोल | खगोल |
17. | उपचार | अनुपचार | शूद्र | स्वर्ण |
18. | अधोगामी | उर्ध्वगामी | बेकार | महत्त्व |
19. | उच्च | नीच | कर्मण्य | अकर्मण्य |
20. | कल | आज | कुपूत | सपूत |
21. | उपन्यास | एकांकी | उचित | अनुचित |
22. | औपचारिक | अनौपचारिक | कृत्रिम | प्राकृत |
23. | तरल | ठोस | गर्म | ठंडा |
24. | प्रकाश | तिमिर | निकास | प्रवेश |
Hindi Opposite Words :विलोम शब्द इन हिंदी | Vilom Shabd in Hindi
नीचे टेबल के अंतर्गत विलोम शब्द के लगभग 30 उदाहरण प्रदान किये गए है इन्हे भी देखिये :-
S.NO. | Words | Opposite Words In Hindi | Words | Opposite Words In Hindi |
1. | केंद्रित | विकेन्द्रित | गरीब | अमीर |
2. | तम | ज्योति | बाहर | घर |
3. | सच | झूठ | क़ानूनी | गैरकानूनी |
4. | चेतन | जड़ | कान्त | कांता |
5. | महल | झोंपड़ी | कमी | बेशी |
6. | स्थल | जल | काम | आराम |
7. | भाटा | ज्वार | काला | गोरा |
8. | जीवन | मरण | प्रशंसा | कुत्सा |
9. | कनिष्ठ | ज्येष्ठ | क्रेता | विक्रेता |
10. | संकरी | चौड़ी | क्रोध | क्षमा |
11. | प्रकाश | छाया | कमजोर | ताकतवर |
12. | गंभीर | चपल | खुशनसीब | बदनसीब |
13. | घमंड | विनय | क्रूर | अक्रूर |
14. | घमासान | सामान्य | कनीय | वरीय |
15. | घनेरा | नगण्य | कन्या | वर |
16. | निश्चिंत | चिंतित | कुकृति | सुकृत्य |
17. | गंभीर | सहज | कल | आज |
18. | गंधीला | सुगंधित | कार्य | अकार्य |
19. | गठियाना | खोलना | खोलना | बांधना |
20. | गणनीय | अगणित | खुश | गमगीन |
21. | निर्विरोध | गतिरोध | खुला | बंद |
22. | गंधदायक | गंधाहारक | कठिनाई | सरलता |
23. | अगठित | गठित | निर्दयी | दयालु |
24. | अदेय | देय | गजब | सामान्य |
25. | अँधेरा | चाँदनी | सही | गडबड |
26. | गोरक्षक | गोभक्षक | प्रकट | गूढ़ |
27. | कभी–कभी | अक्सर | दूर के | करीबी |
28. | ग्रामीण | शहरी | स्वकीया | परकीया |
29. | सगुण | निर्गुण | वंघ | निंघ |
30. | ग्राम | नगर | छली | निश्छल |
S.NO. | Words | Opposite Words In Hindi | Words | Opposite Words In Hindi |
1. | नारी | नर | उपकार | अपकार |
2. | सजीव | निर्जीव | भिज्ञ | अनभिज्ञ |
3. | सरस | नीरस | सध्दर्म | अधर्म |
4. | अनैतिक | नैतिक | ग्राह्य | अग्राह्य |
5. | अंतिम | प्रारंभिक | विरक्त | अनुरक्त |
6. | सांय | प्रात: | प्रूर्णिमा | अमावस्या |
7. | प्रतीची | प्राची | प्राचीन | अर्वाचीन |
8. | विहित | निषिद्ध | अन्तरंग | बहिरंग |
9. | सदय | निर्दय | असली | नकली |
10. | नवीन | प्राचीन | अपेक्षित | अनपेक्षित |
11. | पश्चिम | पूर्व | पूर्णतः | अंशतः |
12. | सूखाग्रस्त | बाढ़ग्रस्त | आस्था | अनास्था |
13. | फूलना | मुरझाना | उपकार | अपकार |
14. | गंधाहारक | गंधदायक | तरल | ठोस |
15. | सिलसिलेवार | गड्मड | जागरण | शयन |
16. | गंधीला | सुगंधित | कृष | स्थूल |
17. | गतिमान | स्थिर | अच्छा | बुरा |
18. | गण्य | नगण्य | मूक | वाचाल |
19. | खगोल | भूगोल | स्वस्थ | रुग्ण |
20. | खरीदना | बेचना | शाश्वत | क्षणिक |
21. | पाना | गँवाना | अकाल | सुकाल |
22. | गणनीय | अगणित | सक्रिय | निष्क्रय |
23. | गदर | शांति | आसक्त | अनाशक्त |
24. | चल | अचल | सपूत | कपूत |
25. | छली | निश्चल | अल्प | अधिक |
26. | चेतन | अचेतन | अतुकान्त | तुकान्त |
27. | चिर | अचिर | इति | अथ |
28. | चोर | साधु | अनाहूत | आहुत |
29. | चंचल | स्थिर | बहिरंग | अन्तरंग |
30. | चाहा | अनचाहा | देय | अदेय |
31. | निरालम्ब | अवलम्ब | अवर | प्रवर |
S.NO. | Words | Opposite Words In Hindi | Words | Opposite Words In Hindi |
1. | गाड़ना | उखाड़ना | वितल | अतल |
2. | धूप | छांह | पास | दूर |
3. | घंटा | घाटी | ऋणात्मक | धनात्मक |
4. | शांति | पल | कुटिल | सरल |
5. | घटिया | बढ़िया | उधार | नगद |
6. | गड्मड | सिलसिलेवार | उद्घाटन | समापन |
7. | पाना | गँवाना | उन्मीलन | निमीलन |
8. | शहर | जंगल | उऋण | ऋण |
9. | जन्म | मृत्यु | उपस्थित | अनुपस्थित |
10. | विजातीय | जातीय | उत्तीर्ण | अनुत्तीर्ण |
11. | कैद | छूट | उन्मुख | विमुख |
12. | बड़ा | छोटा | उदय | अस्त |
13. | घोषित | अघोषित | गमन | आगमन |
14. | पाप | पुण्य | निम्न | उच्च |
15. | सरल | जटिल | उत्साह | निरुत्साह |
16. | हार | जीत | उपयुक्त | अनुपयुक्त |
17. | स्थावर | जंगम | अनुपमा | उपमेय |
18. | पराजय | जय | उत्कर्ष | विकर्ष |
19. | जाति | कुजाति | उपयोग | दुरुपयोग |
20. | सुषुप्त | जाग्रत | उचित | अनुचित |
21. | रात | दिन | उपाय | निरुपाय |
22. | गण्य | नगण्य | एकाग्र | चंचल |
23. | गाढ़ा | पतला | एकत्र | विकिरण |
24. | गठीला | ढीला | एकके | अनेक |
25. | स्थिर | गतिमान | क्रोध | क्षमा |
26. | घटाव | जोड़ | ज्येष्ठ | कनिष्ठ |
27. | चमकहीन | चमकदार | कायर | निडर |
28. | रुखड़ा | चिकना | ऐश्वर्य | अनैश्वर्य |
29. | ग्रास | मोक्ष | एकल | बहुल |
30. | चालाक | बेवकूफ | एकता | अनेकता |
31. | ग्रहण | त्याग | ऐहिक | पारलौकिक |
32. | बेचना | खरीदना | एड़ी | चोटी |
33. | गौण | प्रमुख प्रधान | कृष्ण | शुक्ल |
34. | घरेलू | बाहरी | कुरूप | सुंदर |
35. | खगोल | भूगोल | दंड | क्षमा |
36. | खरा | खोटा | क्षमा | क्रोध |
37. | संकोची | ढीठ | खंडन | मंडन |
38. | चढना | ढलना | मुक्त | ग्रस्त |
29. | दास | प्रभु | बंद | खुला |
30. | विधि | निषेध | गोचर | अगोचर |
31. | सदय | निदय | गद्य | पद्य |
32. | कुख्यात | विख्यात | ग्राम | विशिष्ट |
33. | पदावनति | पदोन्नति | क्रिया | प्रतिक्रिया |
34. | अंत | प्रारम्भ | कुमार्ग | सुमार्ग |
35. | करीबी | दूर के | बीच | किनारा |
36. | कठिनाई | सरलता | कोप | कृपा |
37. | भलाई | बुराई | कुपुत्री | सुपुत्री |
38. | कुलटा | पतिव्रता | कच्चा | पक्का |
39. | भृत्य | प्रभु | कम | ज्यादा |
40. | अवसाद | प्रसाद | काबिल | नाकाबिल |
41. | सकाम | निष्काम | कायर | निडर |
42. | मोटा | पतला | खरीद | बिक्री |
43. | बद | नेक | खीजना | रीझना |
44. | स्वर्ग | नरक | खल | सज्जन |
45. | अनाम | नाम | खद्य | अखाद्य |
46. | सामान्य | प्रमुख | खिलना | मुरझाना |
47. | नित्य | अनित्य | खंडन | मंडन |
50. | कुपोषण | पोषण | कुख्यात | विख्यात |
51. | परिचित | अपरिचित | कदाचार | सदाचार |
52. | अप्रभावित | प्रभावित | बदबू | खुशबू |
53. | स्त्री | पुरुष | खुशकिस्मत | बदकिस्मत |

विलोम शब्द इन हिंदी | Vilom Shabd in Hindi
गठीला | ढीला | अंगीकार | अस्वीकार |
केंद्रित | विकेन्द्रित | अंत | अनंत |
कुकृति | सुकृत्य | अंतर्मुखी | वहिर्मुखी |
सदाचार | कदाचार | अकाम | सुकाम |
कभी–कभी | अक्सर | अकाल | सुकाल |
गतिरोध | निर्विरोध | अक्सर | कभी-कभार |
गंभीर | सहज | अगम | सुगम |
आतिथेय | अतिवृष्टि | अगला | पिछला |
अग्नि | जल | अग्र | पश्च |
अघ | अनघ | अजीब | अनोखा |
अचर | चर | अजेय | जेय |
अच्छा | बुरा | अज्ञ | विज्ञ |
चढ़ाव | उतार | अति | अल्प |
अतल | अतल | अधिक | न्यून |
अछूत | छूत | अधम | उत्तम |
चिन्मय | अचिन्मय | अधः | उपरि |
चतुर | मूर्ख | अदोष | सदोष |
चाह | अनचाह | अदेय | देय |
चिरन्तर | नश्वर | अत्यधिक | अत्यल्प |
चोर | पुलिस | अतुकान्त | तुकान्त |
अधिकारी | अनाधिकारी | अरुचि | रुचि |
अधुनातन | पुरातन | अर्जन | वर्जन |
अनाथ | सनाथ | अर्थ | अनर्थ |
अनाहूत | आहूत | अर्थी | प्रत्यर्थी |
अनित्य | नित्य | अर्पण | ग्रहण |
अनिवार्य | वैकल्पिक | अर्पित | गृहीत |
अनुकूल | प्रतिकूल | अर्वाचीन | प्राचीन |
अनुग्रह | विग्रह | अल्प | अधिक |
अनुज | अग्रज | अल्पसंख्यक | बहुसंख्यक |
अनुपस्थित | उपस्थित | अवर | प्रवर |
अल्पायु | दीर्घायु | अवनत | उन्न्त |
अवनति | उन्नति | अवनि | अम्बर |
अवर | प्रवर | अश्रु | हास |
अस्त | उदय | आकीर्ण | विकीर्ण |
आकाश | पाताल | आकर्षण | विकर्षण |
अनुमति देना | मना करना | आधार | निराधार |
अनुरक्ति | विरक्ति | आदिष्ट | निषिद्ध |
अनुराग | विराग | आदि | अंत |
अनुलोम | प्रतिलोम | आदि | अनादि |
अनेक | एक | आदान | प्रदान |
अनेकता | एकता | आदर्श | यथार्थ |
अनैक्य | ऐक्य | आदर | अनादर |
अन्तरंग | बहिरंग | आदत्त | प्रदत्त |
अन्तर्द्वन्द्व | बहिर्द्वन्द्ध | आत्मा | परमात्मा |
अन्धकार | प्रकाश | आतुर | अनातुर |
अपना | पराया | आजादी | गुलामी |
अपमान | सम्मान | आच्छादित | अनाच्छादित |
अपेक्षा | नगद | आचार | अनाचार |
अपेक्षा | उपेक्षा | आग्रही | दुराग्रही |
अभिज्ञ | अनभिज्ञ | आग्रह | दुराग्रह |
अभिमान | नम्रता | आगत | अनागत |
अमर | मर्त्य | आकुंचन | प्रसारण |
अमावस्या | पूर्णिमा | आगम | लोप |
अमृत | विष | आगामी | गत, विगत |
अराग | सुराग | आधुनिक | प्राचीन |
अस्वस्थ | स्वस्थ | आना | जाना |
opposite word in hindi विलोम शब्द इन हिंदी | Vilom Shabd in Hindi FAQ
विलोम शब्द किसे कहते है ?
किसी शब्द के विपरीत (उल्टा) शब्द को विलोम शब्द कहा जाता है।
परीक्षा का विलोम शब्द क्या है ?
परीक्षा का विलोम शब्द अज्ञानता या उपेक्षा होता है।
विलोम को अंग्रेजी में क्या कहते है ?
विलोम को अंग्रेजी में Synonym कहते है।
अमावस्या का विलोम शब्द क्या है ?
अमावस्या का विलोम शब्द पूर्णिमा है।
अस्वस्थ का विलोम शब्द क्या है ?
अस्वस्थ का विलोम शब्द स्वस्थ है।